Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgalinde 13. güne girilirken, Moskova yönetiminden dünyayı hayretler içinde bırakan bir hamle geldi. Rusya’nın ülke genelinde interneti kapatacağı ve kendisini dünyadan soyutlayacağı iddia edildi. Alınan kararla tüm Rus siteleri Rusya’ya çağrılırken, 11 Mart’a kadar sitelerin yalnızca Rusya’da sunucu bulundurması, ‘.ru’ uzantısını kullanması ve Rusya DNS’ini kullanacak şekilde hizmet vermesi istendi.
Rusya uzun süredir üzerinde çalıştığı interneti dış dünyaya kapatma planını devreye sokuyor. Başta ABD merkezli teknoloji şirketleri olmak üzere birçok ülkenin teknoloji yaptırımına maruz kalan Rusya, 11 Mart’ta internet bağlantısını dış dünyaya tamamen kapatabilir. Rusya Dijital Kalkınma, Haberleşme ve Kitle İletişim Bakanlığı’ndan yapılan 5 Mart 2022 tarihli duyuruda, Rus sitelerinin Rusya domain’i olan RuNet (.ru uzantılı adresler) uzantılı alan adlarına geçmesi istendi.
Rusya, uzun yıllardır internet ağını dış dünyaya kapatacak ve yalnızca kendi içerisinde trafiğe izin verecek çalışmalar yapıyordu. ‘Dijital ekonomi Ulusal Programı’ olarak adlandırılan yasa tasarısı, ülkedeki internet altyapısının dış dünyadan bağımsız olarak faaliyet gösterebilmesi için gerekli teknik değişikliklerin yapılmasını zorunlu kılıyordu.
İlk kez Nisan 2019’da görüşülmeye başlanan tasarı, Rusya’da birçok protestoya sebep olmuş göstericiler tasarıya ‘Putin Net’ dövizleriyle karşı çıkmıştı. Tüm itirazlara rağmen ‘Dijital Ekonomi Ulusal Programı’ 1 Kasım 2019 tarihinde yasalaşarak yürürlüğe girdi.
Yapılan düzenlemenin ardından Rusya interneti ülke genelinde kesebilecek uzun süreli testler yapmaya başlamıştı. Son olarak geçtiğimiz haziran ayında Rusya küresel internet bağlantısını tamamen kesmişti. Dünyanın geri kalanıyla bağlantının kopması durumunda altyapısının nasıl çalışacağını test etmek için yapılan çalışma, 15 Haziran-15 Temmuz 2021 tarihleri arasında gerçekleşmiş ve Rus yetkililer testin başarılı geçtiğini açıklamıştı. Rusya Devlet Başkanı Putin, bu hamlesiyle interneti dışa bağımlı olmadan Rusya içerisinde yönetilebilecek şekilde kontrol edebildiğini tüm dünyaya göstermiş oldu.
İnternetin dünyada genel olarak halen fiziksel kablolarla birbirine bağlanması bunu mümkün kılıyor. Ülkeleri ağa bağlayan kabloların devre dışı kalması durumunda internete erişim kopabiliyor.
Rusya ise interneti tamamen kesmek istemiyor. Rusya
, ülkenin içindeki internet hizmetini sürdürmek ancak içerden dışarı veya dışardan içeri veri akışını bloke etmek istiyor. Bunu yaparken de en önemli silahı RuNet’i kullanıyor. Bir çeşit Intranet (altyapı olarak internet teknolojisini kullanan ancak belli bir kuruluş dışında dış dünyaya bağlantısı olmayan kapalı bir şebeke) olan RuNet’in internet sitesi uzantısı olarak kullanılması zorunlu kılınıyor. Rusya’nın bunu yapması için duyuruda da özellikle vurguladığı iki teknik konuyu daha sağlaması gerekiyor. Bunlar; Rus internet hizmet sağlayıcılarının sunucularını tamamen Rusya’ya taşıması ve hizmetin sadece Rusya’nın kendi Alan Adı Sistemi (DNS) üzerinden gerçekleştirilmesi. Rusya bu koşulları sağlarsa internetini gerçekten dış dünyaya tamamen kapatabilir.
