Dünyada güzellikleri ile dillere destan olan at cinslerinden biri olan Türkmen atı Ahal Teke atlarının ana vatanı da Türkmenistan. Bilim insanları Ahal Teke atını, 3000 yıl evvel insanlar tarafından ilk evcilleştirilmiş at türü olarak görüyorlar. Özellikleri ile de eşsiz olan bu atlar görünüşleri ile adeta büyülüyor.
Ahal Teke’nin adı Manas ve Dede korkut gibi Türk destanlarında geçer ve Türkmenistan’ın Ahal vilayetinde yaşayan Teke Türkmenlerinden gelmektedir.
Ahal Teke atı doğrudan eski Türkmen atlarının soyundan gelen ve çarlık Rusya’sında oluşturulmuş (Türkmen atının aygır defterleriyle kayda geçirilmesi) safkan bir at ırkı. Buzul çağından kalma mumyalaşmış ve donmuş at cesetlerinden anlaşıldığı üzere belki de tam anlamıyla safkan olan tek at ırkıdır. Ahal Teke milattan önceki bin yılda bile Doğu Avrupa’dan Çin’e kadar ün salmış.
2000 yılında Konur Tepe’deki (Gonurdepe) kazı çalışmaları sırasında at kalıntıları ve pirinçten yapılmış olan boynuzcuklar, atları oynatabilmek için yapılmış saz aletleri, Ahal-Teke atının başı şeklindeki heykelcikler bulundu.
Arkeologlara göre bu buluntular M. Ö. 2000-3000 yıllarına ait. Bu, o dönemden beri seçkin Ahal-Teke atlarının yetiştirilmeye başlandığının göstergesidir. Dolayısıyla dünyada meşhur olan Ahal Teke atlarının evcilleştirilmesi çok eskilere dayanmakta.
Başka hayvanın ağzından kalan yemi yemez. Bulanık, çamurlu su içer. Çünkü temiz suda kendini gördüğünde ürker.
Kurdun ayak izini gördüğü zaman kıpırdamadan durur. Kendisini kötü hisseder.
Üstüne binen kişinin özgürlüğüne göre hareket eder. Onun nasıl insan olduğunu anlar. Her şeyden önce çok dayanıklı ve hızlı koşar. Çalkalanmadan düz bir şekilde, yerden ayağını kaldırdığını belli etmeyerek yürür. Ahal Teke atlarının gözleri çok berrak ve güzeldir. Derisi ve toynağı parlar. Kuyrukları kısadır. Burnu, boynu ve ön ayakları uzundur. Karnının içi, burun deliği ve alnı geniştir. Bakışları çok güzeldir. Şairler “Kız bakışlı atım” diye tarif ederler. Hisleri, sezgileri çok kuvvetlidir. Sahibini ıslığından, sesinden veya kokusundan tanır.
