Adana’nın düşman işgalinden kurtuluşunun 103. yıl dönümü, her yıl olduğu gibi 5 Ocak’ta büyük bir coşkuyla kutlanıyor. Türk ordusunun Fransızlara karşı kazandığı zafer, Adana halkının direnişiyle birleşerek 5 Ocak 1922’de şehri bağımsızlığa kavuşturmuştu. Bu zafer, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna giden yolda önemli bir dönüm noktası olmuştur. Peki, Adana’nın kurtuluşu nasıl gerçekleşti, tarih boyunca ne tür mücadelelere sahne oldu? İşte Adana’nın kurtuluş tarihi ve o dönemin önemli olayları…
Adana’nın Kurtuluşu Hangi Tarihte ve Nasıl Gerçekleşti?
Adana’nın kurtuluş tarihi 5 Ocak 1922 olarak kayıtlara geçmiştir. Bu tarih, Adana’nın düşman işgalinden tamamen kurtulduğu günü simgelemektedir. Kurtuluş mücadelesi, sadece Adana çevresindeki halkın direnişiyle değil, Türk ordusunun stratejik üstünlüğü ve cesaretiyle de tarihe geçen bir zaferdir.
I. Dünya Savaşı sonrası Osmanlı Devleti’nin yenilgisiyle başlayan işgaller, Adana’yı da etkisi altına almıştır. 1918 yılında Fransız ve Ermeni güçlerinin işgaliyle başlayan zorlu dönem, halkın örgütlenmesiyle bir direnişe dönüşmüş ve nihayet 1922 yılında sona ermiştir.
Mustafa Kemal Atatürk’ün Adana’ya Verdiği Önemi Gösteren Sözler
Mustafa Kemal Atatürk, Adana’nın kurtuluş mücadelesindeki önemini şu sözlerle ifade etmiştir:
“Bende bu vekayiin ilk hiss-i teşebbüsü, bu memlekette, bu güzel Adana’da vücut bulmuştur.”
Atatürk’ün bu sözleri, Adana’nın Kurtuluş Savaşı’ndaki stratejik ve duygusal önemini vurgulamaktadır. 31 Ekim 1918’de Adana’ya gelen Atatürk, burada Yıldırım Orduları Komutanlığı’ndan aldığı yetkiyle Türk Kurtuluş Savaşı’nın ilk emirlerini vermiştir. Bu emirler, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurtuluş mücadelesinin başlangıcını simgeleyen tarihi bir adım olmuştur.
Fransız İşgali ve Halkın Direnişi Nasıl Başladı?
Adana, 1918 yılında Fransız ve Ermeni güçlerinin işgaline maruz kalmıştır. İşgal kuvvetleri, Mersin Limanı’ndan Çukurova’ya giriş yaparak Adana’nın stratejik noktalarını ele geçirmiştir. Bu süreçte Türk halkı, baskı ve şiddete maruz kalmış, Türk bayrakları, semboller ve kültürel değerler sistematik olarak yok edilmeye çalışılmıştır.
Fransız işgalinin en dikkat çekici yönlerinden biri, Adana’ya Suriye’den Ermeni nüfusunun yerleştirilmesi olmuştur. Bu planlı hareket, bölgede bir “Ermeni Krallığı” kurulması fikrine dayanıyordu. Ancak Adana halkı, Kilikya Milli Kuvvetler Teşkilatı’nı kurarak düşmana karşı örgütlenmiş ve bu planları boşa çıkarmayı başarmıştır.
Kurtuluş Mücadelesi Nasıl Şekillendi?
Adana’nın kurtuluş mücadelesi, yerel halkın oluşturduğu Kilikya Milli Kuvvetler Teşkilatı öncülüğünde başlamıştır. Bu teşkilat, bölgedeki halkı örgütleyerek milis kuvvetlerini oluşturmuş ve Fransız işgaline karşı sistematik bir direniş başlatmıştır.
Karboğazı Zaferi: Direnişin Simgesi
Direnişin önemli zaferlerinden biri, 27 Mayıs 1920’deki Karboğazı Olayı olmuştur. Bu olayda, Türk milli kuvvetleri Fransız ordusunu mağlup etmiş ve komutanlarını esir almayı başarmıştır. Bu zafer, Kuvay-ı Milliye’nin ilk siyasi başarısı olarak tarihe geçmiştir.
Kaç Kaç Olayı: Halkın Çilesi
Ancak Fransız işgali sırasında Türk halkı büyük acılar çekmiştir. 10 Temmuz 1920’de Ermeniler tarafından başlatılan büyük şiddet ve soykırım harekatı, on binlerce Türk vatandaşının Toroslar’a kaçmasına neden olmuştur. Bu trajik olay, tarihte “Kaç Kaç Olayı” olarak anılmaktadır.
Fransızların Geri Çekilmesi ve 5 Ocak 1922
Fransızlar, Türk kuvvetlerinin giderek artan baskısı karşısında geri çekilmek zorunda kalmıştır. 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara Anlaşması ile Adana ve Çukurova bölgesi Türk topraklarına iade edilmiştir. Bu anlaşma gereğince, 5 Ocak 1922’de Fransız işgal kuvvetleri Adana’yı tamamen terk etmiştir.
Fransızların geri çekilmesi sırasında Ermenilerin bir kısmı da bölgeyi terk etmek zorunda kalmıştır. Suriye’ye, Kıbrıs’a ve İstanbul’a göç eden Ermeniler, Fransız birliklerinin çekilmesiyle yalnız kalmıştır.
Adana’nın Kurtuluşunun Bugünkü Önemi
Adana’nın kurtuluşu, sadece bu bölgenin bağımsızlığını kazanması açısından değil, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecindeki rolü açısından da büyük bir öneme sahiptir. Bu zafer, Anadolu halkının işgalcilere karşı verdiği direnişin ve Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinin bir sembolü haline gelmiştir.
Her yıl 5 Ocak’ta Adana’da yapılan kutlamalar, bu tarihi olayın anısını yaşatmayı ve gelecek nesillere aktarmayı amaçlamaktadır. Şehirdeki Büyük Saat Kulesi’ne dev bir Türk bayrağı çekilmesi, bu kutlamaların geleneksel bir parçasıdır.
Adana’nın Kurtuluşu Neden 5 Ocak’ta Kutlanıyor?
Adana’nın kurtuluş tarihi olan 5 Ocak 1922, Fransızların şehirden çekildiği ve bölgenin tamamen Türk hakimiyetine geçtiği günü ifade etmektedir. Bu tarih, Adana halkı için bağımsızlığın ve özgürlüğün simgesi olmuştur. Mustafa Kemal Atatürk’ün “Bu vekayiin ilk hiss-i teşebbüsü bu güzel Adana’da vücut bulmuştur” sözü, bu tarihin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır.
Kurtuluşun Sembolü: Büyük Bayrak
Adana’nın kurtuluşunun ardından, şehri özgürlüğe kavuşturan zaferi simgelemek amacıyla Büyük Saat ile Ulu Camii arasına bir Türk bayrağı çekilmiştir. Bu bayrak, Adana’nın kurtuluşunun en önemli sembollerinden biri haline gelmiştir ve her yıl kurtuluş kutlamalarında bu gelenek tekrar edilmektedir.
Adana’nın Kurtuluşu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Adana’nın kurtuluş tarihi nedir?
Adana’nın kurtuluş tarihi 5 Ocak 1922’dir.
Adana’yı kimler işgal etti?
Adana, 1918 yılında Fransız ve Ermeni güçleri tarafından işgal edilmiştir.
Kurtuluş Savaşı’nda Adana’nın rolü nedir?
Adana, Mustafa Kemal Atatürk’ün Türk Kurtuluş Savaşı’na yönelik ilk emirlerini verdiği ve direnişin başladığı yerlerden biridir.
Adana’nın kurtuluşu nasıl gerçekleşti?
Adana’nın kurtuluşu, Kilikya Milli Kuvvetler Teşkilatı’nın direnişi ve 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara Anlaşması ile gerçekleşmiştir.
Adana’nın kurtuluş kutlamaları ne zaman yapılır?
Adana’nın kurtuluş kutlamaları her yıl 5 Ocak’ta yapılmaktadır.
